Co sondaże mówią o rosyjskim społeczeństwie?

Niewątpliwie śledzenie postaw i nastrojów społecznych wśród Rosjan może dać nam wiedzę na temat tego, co się dzieje za „żelazną kurtyną”. A niewątpliwie społeczne reakcje na sankcje, duże straty rosyjskiego wojska, propagandę mogą wzmacniać lub osłabiać działania Kremla nie tylko w prowadzonej wojnie na Ukrainie.

Niejednokrotnie było już tak w historii, że społeczeństwa a konkretnie ruchy społeczne obalały tyranów i zmieniały bieg historii. Część obserwatorów na to po cichu liczyło, kiedy zostały wprowadzone sankcje Zachodu.  Jednakże może tutaj pojawić się zjawisko odwrotne, zwane  syndromem „oblężonej twierdzy”. Wtedy następuje konsolidacja i bezgraniczne oddanie się władzy dyktatora i poparcie jego zbrodniczej polityki. Częściowo z tym mamy do czynienia w Rosji, o czym mówią wyniki badań socjologicznych opublikowane na łamach naszego laboratorium.

Niebawem zaczynamy cykl publikacji głosów naszych ekspertów na temat nastrojów panujących w Rosji, mentalności Rosjan i ich reakcji na wojnę prowadzoną przez rosyjskie władze na Ukrainie.

Dla niejednego czytelnika rosyjskie społeczeństwo wydawało się być do tej pory takim rubasznym nieco zwariowanym „sowkiem”, które jest przyjaźnie nastawione wobec „Braci Słowian”.

Jednak po ataku Putina na Ukrainę obraz Rosjan wyłaniający się z sondaży jest przerażający. Okazuje się, że nic lub tak naprawdę niewiele wiedzieliśmy o nie tak przecież odległych sąsiadach.

Przed prezentacją opinii naszych ekspertów warto przywołać dzisiaj publikowane wyniki przez Centrum Levada, które jest chyba jednym z bardziej rzetelnych ośrodków badań w Rosji.

W komunikacie z badań możemy przeczytać, że w marcu znacząco wzrosła aprobata głównych instytucji państwowych: 83% aprobuje prezydenta, 71% aprobuje premiera, 70% aprobuje rząd, a 59% aprobuje Dumę Państwową.

Odsetek tych, którzy wierzą, że sprawy w kraju idą we właściwym kierunku, gwałtownie wzrósł z 52% w lutym do 69% w marcu. Tak wysokiego wyniku nie było do początku badań, czyli od 1996 r. (wtedy 32% uważało, że sprawy idą w kraju w dobrym kierunku).

Akceptacja działań Putina wzrosła: z 69% w styczniu, 71% w lutym do 83% w marcu 2022 r., osiągając tym samym poziom z końca 2017 r. (przed spadkiem spowodowanym reformą emerytalną).

Nieco inaczej wygląda rozkład zaufania w pytaniu otwartym. Poziom zaufania do Władimira Putina wzrósł o 10 punktów procentowych. i osiągnął 44%. Następuje również wzrost zaufania do Siergieja Szojgu – do 16%, Władimira Żyrinowskiego, Michaiła Miszustina i Siergieja Ławrowa – do 15%.

Ranking „Jednej Rosji” osiągnął 54% (tych, którzy zdecydowali się na udział w wyborach), wyniki innych partii nie zmieniły się znacząco.

Źródło: Levada Centr. Badania prowadzono w daniach  24-30 marca 2022 r, na reprezentatywnej próbie 1600 Rosjan metodą wywiadu osobistego. https://www.levada.ru/2022/03/30/odobrenie-institutov-rejtingi-partij-i-politikov/?fbclid=IwAR2wl8O9bDCgElFuzNpuFOQl5cOaSUgRGphw0FtlnjLAvgbWgDky4XLFte8

Konkluzja jest taka, że rosyjskie społeczeństwo na obecnym etapie wydaje się być skonsolidowane i ufa bezgranicznie swojemu wodzowi. Aczkolwiek zastanawia niski odsetek zaufania do Putina, Szojgu, Ławrowa w pytaniu otwartym. Być może wtedy respondenci wyrażają prawdziwe postawy, a w pytaniach zamkniętych odpowiadają zgodnie z ideologiczną kliszą. Jednakże wzrost poparcia dla rosyjskich władz jest widoczny od czasu napaści Putina na Ukrainę.

Więcej światła na socjologię sowieckiego człowieka rżącą nasi eksperci w kolejnych wpisach. Zapraszamy do lektury.

Opracowanie: Piotr Długosz