Ukraińscy naukowcy w czasie wojny-wyniki badania

Dzisiaj publikujemy wyniki badań nad pracownikami naukowo-dydaktycznymi ukraińskich uczelni. Raport został przygotowany przez dr Larysę Kolisnyk z Politechniki w Dnieprze członka organizacji pozarządowej Uniwersytet Innowacyjny.

Ukraińscy naukowcy w czasie wojny

Otwarta agresja zbrojna Rosji na Ukrainę, która rozpoczęła się 24 lutego 2022 r., przyniosła znaczące zmiany we wszystkich branżach, na wszystkich poziomach ukraińskiego społeczeństwa. Dotyczy to również sfery edukacji i nauki, gdzie z jednej strony widoczne są starania o utrzymanie dotychczasowych stanowisk. Z drugiej strony nasilają się dążenia podmiotów do zarządzania działalnością edukacyjną i naukową w stanie wojny.

Chęć przewidywania, prognozowania wpływu tych uwarunkowań na ukraińską edukację i naukę, kalkulacji działań i podejmowania optymalnych decyzji zapewniających stabilność funkcjonowania tych instytucji w okresie kryzysu, kontynuację reprodukcji elity edukacyjnej i naukowej oraz obywatelskiej. społeczeństwa, trwa mimo wojny. Odbywa się to czasie dużej skali migracji  pracowników naukowych, nauczycieli oraz studentów. Na Ukrainie jest ciągły ostrzał i bombardowanie różnych części kraju. Mamy moralne cierpienie ludzi z powodu śmierci bliskich, przyjaciół i współpracowników, separację rodzin i inne zagrożenia niesione przez wojnę.

Migracje wojenne na dużą skalę dotknęły wielu: przenoszą się uczelnie i instytucje naukowe; migrują studenci oraz pracownicy naukowo-pedagogiczni na terenie kraju; emigrowali studenci oraz kadra naukowa za granicę. Trudno przewidzieć, czy będzie odbywać się powrót lub utrata potencjału studenckiego i naukowo-pedagogicznego zarówno z powodu wysiedleń i bezpośredniego udziału w działaniach wojennych, jak i z powodu czasowej okupacji terytoriów, na których znajdują się uczelnie.

Nie należy również zapominać, że przed otwartą inwazją rosyjskich okupantów na Ukrainę uczelnie znajdowały się na etapie reorganizacji na dużą skalę, która została „wstrzymana” na czas wojny, ale z pewnością będzie kontynuowana  przy uwzględnieniu nowych realiów.

Aby zidentyfikować problemy wymagające natychmiastowej interwencji w sferze zarządzania, aby dokonać skutecznych korekt w zakresie działalności edukacyjnej i naukowej, niezbędna jest stała analiza i prognozowanie procesów, które obecnie tam zachodzą. Należy zwrócić uwagę na nowe trendy, pewne możliwości, jakie pojawiają się w dziedzinie edukacji i nauki w warunkach wojny. I tak na przykład znacznie wzrosła liczba uczelni zagranicznych, które oferują różne programy współpracy dla studentów i kadry naukowo-pedagogicznej. Takie powiązania i kontakty otwierają możliwość kontynuacji współpracy w długofalowych projektach, poszerzając sposoby dłuższej współpracy na rzecz rozwoju ukraińskiej nauki i edukacji, pogłębiając  integrację w edukacyjnej przestrzeni europejskiej.

Wojna, a także pandemia koronawirusa przyczyniły się do rozpowszechnienia edukacji na odległość w różnych jej formach i przejawach. Wzrosła częstość podnoszenia kompetencji, szkoleń, doskonalenia zawodowego, rosną możliwości międzykulturowych międzynarodowych programów edukacyjnych itp. Wojna wpłynęła na silny wzrost postaw patriotycznych wśród wszystkich warstw ludności Ukrainy, gotowość obywateli do poświęceń w imię zwycięstwa w walce z rosyjskim najeźdźcą.

Wielu ukraińskich pedagogów i naukowców podejmuje niesamowite wysiłki nie tylko na froncie edukacyjnym, ale także na prawdziwym froncie wojskowym, ryzykując swoim zdrowiem, a nawet życiem. Dlatego ich wyczyny powinny być zapisane i nagrodzone, informacje o ich bohaterstwie powinny być przekazywane młodszemu pokoleniu.

Wyniki badań

Przeprowadzono wywiady z 1017 ukraińskimi pracownikami edukacyjnymi i naukowymi, reprezentującymi wszystkie regiony Ukrainy z wyjątkiem Krymu i obwodu donieckiego. Materiał empiryczny został zebrany w okresie od 28 kwietnia do 15 czerwca 2022 r. metodą sondażu online. Ankieta została rozesłana za pośrednictwem sieci społecznościowych. Wśród respondentów 66% stanowiły kobiety, a 34% mężczyźni. W momencie badania około dwie trzecie respondentów (71%) pozostawało w miejscu stałego zamieszkania; 17,6% znajdowało się w innym regionie Ukrainy, 11,4% poza Ukrainą.

Kraje, w których relokowani byli za granicę respondenci: Polska (6 respondentów), Niemcy (5), Mołdawia (3), Włochy (2), Czechy (2), Dania (2), Szwecja (2), Słowacja (2), Węgry (2), Francja (2 ) , Belgia (2), Bułgaria (2), Wielka Brytania (2). W czasie badania po respondenci przebywali jeszcze w następujących krajach: Rumunia, Austria, Estonia, Litwa, Holandia, Chorwacja, Kanada, Łotwa, Turcja, Malezja, Izrael, Luksemburg, Słowenia, Irlandia i USA. Stosunkowo niewielki odsetek respondentów (11,8%) stwierdził, że obecnie nie ma możliwości prowadzenia działalności naukowej lub naukowo-dydaktycznej.

Co piąta osoba wysiedlona za granicę (21,3%) przyznała, że nie zna języków obcych. Wśród najważniejszych języków obcych, którymi w różnym stopniu posługują się badani naukowcy są ( od najlepiej znanych): angielski, polski, niemiecki, francuski, czeski, chiński, włoski, hiszpański, bułgarski, rumuński, turecki, szwedzki, estoński, japoński, chorwacki, hebrajski, perski.

Wielu respondentów wskazuje, że znajduje się w trakcie aktywnej nauki języka obcego, a nawet dwóch, trzech, i czterech języków jednocześnie.

Wnioski

Wyniki badań dowodzą, że otwarta inwazja wojskowa rosyjskich najeźdźców na Ukrainę, która rozpoczęła się 24 lutego 2022 r., przysporzyła pracownikom naukowym wielu problemów o charakterze zarówno osobistym, jak i społeczno-zawodowym. Wielu z nich zostało zmuszonych do przeniesienia się na bezpieczniejsze obszary  do centralnych lub zachodnich regionów Ukrainy lub za granicę. Część pracowników naukowo-dydaktycznych z bronią w ręku poszła bronić wolności swojego kraju w szeregach armii ukraińskiej lub samoobrony , część z pracowników pozostała na czasowo okupowanych terytoriach.

Co dziesiąta osoba, z którą przeprowadzono wywiad w warunkach wojny, nie ma możliwości zaangażowania się w działalność naukową lub naukowo-dydaktyczną. Głównymi przyczynami tego są: udział w operacjach wojskowych w szeregach Sił Zbrojnych lub samoobronie, niewłaściwy stan psychoemocjonalny, problemy finansowe, brak dostępu do odpowiedniego miejsca pracy lub stabilnego połączenia internetowego, przeciążenie inną pracą , zagrożenie życia i zdrowia.

Zdecydowana większość naukowców i pedagogów odnotowuje pogorszenie swojej kondycji materialnej po wybuchu wojny. Dotyczy to również tych, którzy przebywają obecnie za granicą. Nieco ponad połowa respondentów nie potrzebuje pomocy. Pozostali badani potrzebują przede wszystkim: pomocy finansowej, prawnej i psychologicznej, mieszkania.

W zakresie pomocy o charakterze naukowo i naukowo-badawczym potrzeby respondentów koncentrują się na programach współpracy z partnerami zagranicznymi, stypendiach i grantach dla osób, które pozostały w Ukrainie, zatrudnieniu lub stażu dla będących zagranicą.

Zdecydowana większość ankietowanych zauważyła, że była aktywna w działaniach społecznych od początku wybuchu wojny. W szczególności jest to działalność wolontariacka, działalność informacyjno-edukacyjna, pomoc humanitarna, pomoc osobom wewnętrznie przesiedlonym, wsparcie finansowe Sił Zbrojnych, obrona terytorialna, pomoc psychologiczna.

Wbrew powszechnej opinii, że za granicą życie jest lepsze, respondenci, którzy wyjechali do innych krajów, odnotowują spadek swojego statusu materialnego.

Szczegółowy raport jest na stronie Biura Wsparcia Naukowca

https://sso.org.ua/mozhlyvosti/?fbclid=IwAR2ZEa_FgkJLDNgy2dm4ctO-jwrTSfLKjZTsTnrzwP0oF-GLmZfsUxDg6hY