Ocena działalności OUN-UPA przez Ukraińców w czasie II Wojny Światowej

W związku z kontrowersjami, które się pojawiają wokół Ukraińskiej Powstańczej Armii i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów chcieliśmy zaprezentować wyniki badań, które pokazują odbiór i ocenę tych organizacji przez Ukraińców.  Zaprezentowane informacje powinny pomóc w zrozumieniu polityki ukraińskiej. Być może ta wiedza pozwoli pozbyć się wielu złudzeń, które mogą być szkodliwe we wzajemnych relacjach oraz wskaże wyzwania z jakimi należy się mierzyć obecnie jak też w przyszłości.

Naszą rolą nie jest ocena tego czy Ukraina postępuje właściwie w zakresie polityki historycznej, czy dobrze robi gloryfikując bohaterów, którzy z polskiej perspektywy jednoznacznie zasługują na potępienie za zbrodnię ludobójstwa na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej dokonanej na polskich obywatelach II RP. Chcemy pokazać stan świadomości Ukraińców i ich zmianę pod wpływem obecnej wojny z Rosją.

Badania, które chcemy zaprezentować zrealizował Międzynarodowy Instytut Socjologii w Kijowie w dniach 7-13 września 2022 r. https://kiis.com.ua/?lang=ukr&cat=reports&id=1146&page=1

Jak widać na wykresie 1, od 2013 roku liczba osób negatywnie oceniających działalność OUN-UPA spadła ponad 5-krotnie – z 42% do 8%. Jednocześnie udział pozytywnie oceniających działalność OUN-UPA wzrósł z 22% do 43%. Również z 27% do 37% wzrosła liczba osób, które wybrały opcję „trudno powiedzieć na pewno, negatywnie czy pozytywnie”.

Wykres 1. Jak ogólnie ocenia Pan/i działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów – Ukraińskiej Powstańczej Armii (OUN-UPA) w czasie II wojny światowej?

Wykres 2.  Pozytywne oceny Powstańczej Armii (OUN-UPA) w czasie II wojny światowej w kategorii region zamieszkania

 

Wykres 3.  Pozytywne oceny Powstańczej Armii (OUN-UPA) w czasie II wojny światowej w kategorii wiek

Wykres 4.  Pozytywne oceny Powstańczej Armii (OUN-UPA) w czasie II wojny światowej w kategorii  stosowany język w mowie codziennej

Wnioski:

• W świadomości Ukraińców dominują pozytywne oceny OUN-UPA.
• Wojna z Rosją stała się katalizatorem pozytywnego stosunku Ukraińców do OUN-UPA.
• Najwięcej dobrych ocen OUN-UPA za działania w trakcie II Wojny Światowej uzyskała na zachodniej Ukrainie, wśród respondentów posługujących się na co dzień językiem ukraińskim, we wszystkich grupach wiekowych poza osobami po 70 r.ż.
• W związku z powyższym należy się zastanowić nad tym paradoksem, jak to jest, że ci, którzy mogą najlepiej pamiętać działania OUN-UPA są najbardziej sceptyczni wobec tej formacji. Czyżby ten sceptycyzm wynikał z tego, że najstarsi respondenci znają prawdę na temat nacjonalistycznych organizacji. Czy działa tu inny mechanizm?
• Problematyka ta zasługuje niewątpliwe na pogłębione badania.