Otwieramy nasze Laboratorium analizami z zakresu socjologii wojny

Dzisiaj mija dokładnie miesiąc od zbrodniczej napaści Rosyjskiej Federacji na Ukrainę. Sporo od tego czasu się wydarzyło. Ukraina nadal się bohatersko broni i jest niszczona przez okupanta.

W tym czasie są też prowadzone badania socjologiczne, które są bardzo pomocne i pokazują społeczne nastroje. Zapraszamy do zapoznania się z socjologiczną analizą społeczeństwa ukraińskiego przygotowaną przez naszego współpracownika  Oleksandra Kalinichenko, który nie tylko analizuje dane sondażowe ale aktywnie uczestniczy w obronie Kijowa, jako członek wojsk Obrony Terytorialnej.

Socjologia wojny: Ukraina, Rosja, zagrożenia dla UE i NATO

Chcę zwrócić uwagę na socjologiczny wymiar wojny wywołanej przez Rosjan. Oprócz analizy realiów wojennych na Ukrainie, moim zdaniem, trzeba systematycznie obserwować trendy w społeczeństwie wroga. Jest to ważne dla zrozumienia słabych i mocnych stron wroga, jak też pozwoli to przewidzieć działania Rosji. Pozwoli też na wypracowanie naszej strategii komunikacji ze światem.

Rosyjska opinia publiczna może wskazywać w jakim kierunku będą podejmowane kolejne kroki na Kremlu, a zatem Ukraina powinna tę wiedzę wykorzystać do wzmocnienia międzynarodowego wsparcia w walce z rosyjskim agresorem.

1. Ukraina w czasie wojny: konsolidacja

Według ankiety przeprowadzonej przez Grupę Socjologiczną „Rating” 18 marca, 93% respondentów uważa, że ​​Ukraina będzie w stanie odeprzeć atak Rosji. Pewność zwycięstwa panuje we wszystkich regionach kraju. Połowa (47%) respondentów ma nadzieję, że Ukraina zdoła wygrać wojnę z Rosją   przez następne kilka tygodni. Jedna czwarta (23%) uważa, że ​​wojna potrwa kilka miesięcy. Tylko 12% uważa, że ​​wojna zakończy się za pół roku lub później.

Ci, którzy nie wierzą w zwycięstwo, prawie ich nie ma. 17% nie potrafiło jeszcze odpowiedzieć na to pytanie. Zdecydowana większość respondentów (82%) uważa, że ​​groźba podziału kraju jest mało prawdopodobna, przekonanie to znacznie wzrosło w wyniku konsolidacji ludności podczas wojny.  Według Ukraińców najbardziej przyjazne dziś Ukrainie są Polska, Litwa, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. Przyjazne są także Czechy, Rumunia, Mołdawia, Słowacja, Turcja, Francja, Słowenia. Około połowa respondentów uważa Węgry za przyjazne, Gruzję i Niemcy, jedna trzecia – za neutralne. Natomiast Rosja (98%) i Białoruś (84%) są krajami wrogimi Ukraińcom. Stosunek do tych krajów znacznie się pogorszył po rozpoczęciu wojny z Ukrainą. Chiny są obecnie krajem w przeważającej mierze neutralnym dla Ukraińców, chociaż stosunek do Chin  w ostatnim okresie nieco się pogorszył. Stosunek do Niemiec, Węgier, Gruzji prawie się nie zmienił. Polepszył się natomiast do Turcji, Francji, Polski, Litwy, Wielkiej Brytanii, USA, Rumunii.

Jednocześnie w regionach Ukrainy doszło do ujednolicenia postaw.  Jeśli w przeszłości mieszkańcy wschodu i południa byli niechętni do Stanów Zjednoczonych i innych krajów zachodnich, to aktualnie   mieszkańcy tych regionów Ukrainy są równie przyjaźni, jak w innych częściach kraju.

To samo kraje wrogie – Rosja i Białoruś są krajami wrogimi dla zdecydowanej większości Ukraińców niezależnie od ich miejsca zamieszkania. Poparcie dla utworzenia unii wojskowo-politycznej składającej się z Ukrainy, Polski, Wielkiej Brytanii wzrosło z 61% (w styczniu) do 85%. Dziś poparcie dla takiego sojuszu jest wyższe niż poparcie dla  integracji Ukrainy z NATO (72%). 44% uważa, że ​​Ukraina powinna przystąpić do NATO, 42% – że Ukraina ma kontynuować współpracę z NATO, ale nie zostać członkiem Sojuszu.

Współpraca z NATO zyskała na znaczeniu w sondażu. Odsetek popierających współpracę wzrósł kosztem tych, którzy wcześniej mówili, że w ogóle nie ma potrzeby współpracy z NATO (teraz tylko 7%). Najwięcej zwolenników akcesji do NATO jest wśród mieszkańców zachodnich, centralnych regionów, południe, wschód bardziej popiera współpracę kiedy Ukraina jest poza NATO.

Bezpośrednie rozmowy Prezydenta Włodymira Zełenskiego z Putinem w sprawie zakończenia wojny popiera 74%, jedna czwarta – nie popiera. Nieco więcej zwolenników rozmów bezpośrednich jest  na południu i wschodzie Ukrainy, ale także w inne regionach popierający rozmowy stanowią większość. Jednocześnie podpisanie tymczasowego rozejmu z Rosją bez wycofywania jej wojsk z terytorium Ukrainy jest nie do przyjęcia (89%).

Inflacja, rosnące ceny (45%) i niedobory paliw (38%) to zagrożenia, które według Ukraińców mogą wystąpią z dużym prawdopodobieństwem w ciągu najbliższych kilku miesięcy. Deprecjacja hrywny i wzrost cen.  Nie więcej niż jedna czwarta respondentów uważa, że ​​kampania siewna jest zagrożona, a 13% obawia się głodu.  Mieszkańcy wschodniej Ukrainy nieco bardziej obawiają się pojawienia się tych zagrożeń niż mieszkańcy innych makroregiony.

Użyte źródło: https://ratinggroup.ua/research/ukraine/pyatyy_obschenacionalnyy_opros_ukraina_v_usloviya h_voyny_18_marta_2022.html.

Wnioski:

• Zaufanie do zwycięstwa Ukrainy w wojnie jest wysokie i pojawia się we wszystkich regionach kraju. Jest to dowód na konsolidację społeczeństwa bez względu na poglądy polityczne, wiek i płeć respondenta.
• Ryzyko podziału Ukrainy zmniejsza się. Wróg nie osiągnął celu, jakim jest manipulowanie naszą populacją poprzez: cechy językowe lub regionalne.
•  Konfrontacja z wrogiem sprzyja konsolidacji narodowej Ukrainy.
• Dwie trzecie Ukraińców spodziewa się, że Ukraina będzie w stanie wygrać wojnę z Rosją, nie wcześniej niż za kilka miesięcy.
• Jest to niebezpieczny czynnik zawyżonych oczekiwań społecznych, który może być wykorzystany przez agresora w wojnie prowadzonej na wyczerpanie.
• W ocenie sytuacji międzynarodowej Ukraińcy mają podobne zdanie niezależnie od miejsca zamieszkania.
•  Odmienności postaw wobec polityki mieszkańców  Wschodu i Południa Ukraina zostały zniwelowane, co można wytłumaczyć bezpośrednim rozprzestrzenianiem się zbrodni wojennych i czasową okupacją tych regionów.
• Ukraińcy jednoznacznie oceniają Rosję i Białoruś jako kraje wrogie.
• Opisane nastroje społeczne należy wykorzystać do przyjęcia na poziomie państwa „społecznie niepopularnych” decyzji (wprowadzenie reżimu wizowego, sankcji handlowych, innych rodzajów ograniczeń).
• Po wybuchu wojny znacznie wzrosła liczba zwolenników rozmów bezpośrednich
• prezydenta Ukrainy i Rosji. Jednocześnie zdaniem zdecydowanej większości respondentów wycofanie wojsk rosyjskich z terytorium Ukrainy powinno być warunkiem wstępnym tych negocjacji.

Opracowanie: Oleksandr  Kalinichenko